Toen ik in het zesde studiejaar zat, was er een klasgenoot die nog nooit de zee had gezien. Ik herinner me nog heel duidelijk dat ik me toen afvroeg hoe je elf jaar kan worden zonder die ervaring. Honderden mensen, groot en klein, die op de rand van strand en zee genieten van zand, water en lucht met dat gelukzalige gevoel; de zee is van iedereen.
De allereerste keer
Ik moest daar opnieuw aan denken toen ik onlangs in HETPALEIS naar een voorstelling ging kijken en ik, ongewild, getuige werd van een gesprek tussen twee vrouwen die blijkbaar achter mij hadden postgevat in de wachtrij aan de kassa. Een mama vertelde tegen een andere mama dat het de eerste keer was dat ze naar theater kwam, samen met haar dochtertje van negen.
Ze waren samen haast drie kwartier onderweg geweest en zij had zich al die tijd veel zorgen gemaakt. De dochter minder, want die was al wel met de klas naar HETPALEIS geweest. De dochter zou haar gidsen. Ze kende de weg en de spelregels en voor haar was HETPALEIS geen grote onbekende meer.
Ik moet bekennen dat ik de vrouw, die plaats had genomen een rij schuin voor mij en die bovendien niet onaardig oogde, tijdens de voorstelling af en toe stiekem observeerde. Ze genoot zichtbaar. Het ontroerde en vertederde me toen ik opmerkte dat de dochter de hand van haar mama vasthield en niet omgekeerd.
Bij het eindapplaus applaudisseerden moeder en dochter alsof ze in een onuitgesproken competitie verzeild waren geraakt. De mama won.
Je bent maar één keer per jaar jarig
Op weg van de schouwburg naar de foyer vernam ik dat de (afwezige) meter de dochter had getrakteerd met twee tickets voor haar verjaardag. ‘Jammer dat we niet elke week 15 euro krijgen van tanteke’, fluisterde de mama. ‘Het wordt geduldig uitkijken naar een nieuwe gulle gave.’
Thuis las ik bij het doorploegen van een weekvracht kranten dat zeven op de tien leerlingen die basisonderwijs volgen binnen de Antwerpse ring, uit een kansarm gezin komen.
Voor hen maakt de prijs van een ticket wel het verschil tussen participeren aan cultuur of niet. Het hanteren van democratische prijzen is een beleidsaccent dat ik zeer bewust verdedig, zowel in Rataplan als in de Roma. Ook daar ben ik er dagelijks getuige van dat misschien wel de zee, maar niet het theater voor iedereen is.
Ik waardeer het enorm dat een organisatie als de Vrienden van HETPALEIS vanuit een sociale betrokkenheid kapitaalkrachtigen sensibiliseert om voor kansarmen de financiële drempel weg te nemen. Want niet iedereen heeft een ‘tanteke’ om te trakteren. En bovendien, je bent maar één keer per jaar jarig. Theaterbezoek verdient een hogere frequentie.
Tot ziens volgende week in HETPALEIS!
Paul Schyvens
Medeoprichter Sfinx (1975)- Medeoprichter theater-verkoopbureau Thassos vzw (1995)- Medeoprichter kunstencentrum Rataplan vzw(1997)- Medeoprichter De Roma vzw (2003)